CHAGALL MARC

Chagall Marc (1887-1985), francuski malarz, grafik, scenograf, ilustrator pochodzenia żydowsko-rosyjskiego, zaliczany do kręgu malarzy École de Paris. W latach 1907-10 studiował w Petersburgu, m.in. u L. Baksta. W 1910-14 w Paryżu, gdzie uległ wpływom kubizmu. Nawiązał przyjaźń z awangardowymi poetami (G. ApollinaireB. CendrarsM. Jacob) i malarzami (R. DelanuayA. GleizesF. LégerCh. Soutine). W 1914 w Berlinie miał pierwszą samodzielną wystawę i wywarł wpływ na niemieckich ekspresjonistów. W czasie rewolucji w 1917 był komisarzem sztuk pięknych w Witebsku, gdzie założył Akademię Malarską. Od 1922 w Paryżu. W 1941-47 w USA. Od 1948 na stałe we Francji, początkowo w okolicach Paryża, a potem na Riwierze Francuskiej.
Całe życie podejmował tematy z czasów swojego dzieciństwa i młodości w Witebsku, zaczerpnięte z obrzędów i zwyczajów żydowskich i życia rosyjskiego ludu. Często malował liryczne sceny miłosne. Już we wczesnych obrazach pojawiają się charakterystyczne cechy jego stylu, jak ekspresyjny kolor, naruszanie proporcji i zestawianie elementów świata realnego w nierealne układy (Czerwony akt 1908). Około 1911 posługując się językiem poetyckiej metafory i zacierając granicę między światem realnym a fantastycznym stworzył własny indywidualny styl. W jego sztuce można odnaleźć elementy symbolizmu i ekspresjonizmu. Baśniowa atmosfera jego obrazów zapowiadała surrealizm.
Charakterystycznymi środkami wyrazu jego malarstwa są miękka i płynna deformacja kształtów, ekspresyjny koloryt z przewagą żywych czerwieni, błękitów i zieleni oraz nastrój dziwności i fantastyczności (Ja i wieś 1911,Skrzypek 1912-1913, Zakochani nad miastem 1915, Przechadzka 1917,Linoskoczka 1930, Kochankowie w bzach 1931, Ulica zakochanych 1939).
W czasie II wojny światowej w jego obrazach dominowała nuta smutku i rozpaczy, a koloryt stał się ciemniejszy (Czerwony kogut 1940, Żongler1943). Po wojnie koloryt znowu się rozjaśnił i wrócił dawny pogodny nastrój (Kwiaty nad Paryżem 1967).
Był on jednym z najwybitniejszych współczesnych grafików (akwaforty doMartwych dusz N. Gogola 1923-27, Bajek J. de La Fontaine’a 1927-31, Biblii1931-55). Zajmował się także scenografią (kostiumy do baletów: Aleko1942), Ognisty ptak 1945), ceramiką, rzeźbą, witrażownictwem (witraże do katedry w Reims 1974) i malarstwem monumentalnym (plafon w operze w Paryżu).